10

Istorija Bijeljine

Šarampov

Istorija Bijeljine (3)

Šarapov – zemljani nasip oko Bijeljine

     Napredak Bijeljine od kasabe do modernog grada nije se desio preko noći, niti je počeo skoro,kako se nekada može čuti. Počeo je u drugoj polovini XIX vijeka, kada su se u Semberiju doselili ljudi iz Austrije, Njemačke, Mađarske i donijeli sa sobom brojne novotarije. Do dolaska Austrougarske na vlast u Semberiji, Bijeljina je bila opasana utvrđenjem - šarampovom, koji se sastojao od rova sa palisadama oko kamenih objekata. Zemljani nasip koji je činio šarampov bio je oivičen hrastovim trupcima, elipsastog oblika, okružen dubokim jarkom koji je bio ispunjen vodom, dovedenom posebnim kanalom prokopanim do rječice Modran.

      Kanal je tekao kroz Janjica čaršiju, dijeleći je na dva Dijela. U šarampov se ulivala kod zgrade “nebodera”. Sam šarampov bio je širok oko 20 metara, a dubok oko 10 metara. Turci se za izgradnju ovakvog bastiona odlučuju zbog toga što je bilo teško i kompleksno braniti naselje koje se nalazi u ravnici.

      Trasa ovog utvrđenja započinjala je na raskršću kod parka, tj. kod zgrade poznatije kao “Bled”. Odatle se protezala glavnom ulicom i išla pored Zelene pijace, pa sve do današnje “Robne kuće”. Kod Zelene pijace bila je prva kapija za ulaz, takozvana Janjica kapija. Iznad nje je bila kamena kula, a ispred pokretni most sa čekrkom kojim se most podizao i spuštao. Kod “Robne kuće”, šarampov se savijao prema istoku, pored nekadašnjeg Doma armije, biblioteke, nekadašnje “Superete”, pa sve do blizu kafane “Lovac”. Tu se ponovo savijao i išao prema jugu, ulicom pored nekadašnje “Pavlović banke” i Muzičke škole, i dalje vodio ulicom prema parku, pored nekadašnje osnovne škole.

     Prolazeći pored parka, kod ”Bleda” se zatvarala elipsa. Pored Janjica kapije, postojale su još tri: Zvornička (Pašića – negdje između parka i “Bleda”), Račanska (između biblioteke i pošte) i Drinska (kod Muzičke škole).   

      Na svima su bile skraćene kule od debelih hrastovih balvana, sa kamenim nadgradnjama. Vrata su bila od debelih hrastovih dasaka okovanih željezom, a prilazilo im se preko pokretnih mostova. Mostovi su se u slučaju opasnosti hitno podizali, kako bi neprijatelju bio onemogućen ulaz u utvrđenje.

     Unutar palanke, kako su je tada zvali, nalazilo se više prostornih i urbanih sadržaja: Stara čaršija sa dućanima i zanatskim radnjama, više ulica, zgrada Konaka (uprava kadiluka), zgrada vojnog zapovjedništva, podzemni arsenal, više kuća bijeljinskih begova, među kojima čuveni dvorac Alipaše Fidahića, koji se nalazi na ćošku kod parka, gdje su danas moderna zgrada i kafići (u toj ulici kod parka se, inače, nalazi nekoliko lijepih kuća koje su pripadale familiji Pašić, potomcima Alipaše), zatim bosanska Imamovića kuća i tako dalje. Za vrijeme osmanlijske uprave, Bijeljina je bila poznata po velikom broju trgovaca i obrtnika, raznih specijalnosti. Oko palanke su se nalazile i razvijale mahale i čaršije.

      Po dolasku Austrougarske na vlast, šarampov se ruši.